Agemmay n teqvaylit

Tuget tameqran n yisekkilen n ugemmay swayes nettaru taqvaylit d wid n tlatinit. Slid « ɣ » akked « ε », wigi ussan-d seg tegrikit. Isekkilen yettawin tineqqiṭ ddaw-sen, nettaru yes-sen imesla ufayen, anagar ḥ. Isekkilen yettawin akafu nnig-sen, nettaru yes-sen izegnaggaɣen n [c] d [j]. Isekkilen [o], [p], nettaru yes-sen imesla yezgan deg wawalen imnekcamen.

Agemmay n teqvaylit
Agemmay n teqvaylit

Deg ugemmay unnim n teqvaylit llan 32 n yisekkilen : 30 n tergalin akked d 4 n tiɤra. Isekkilen-nniḍen, am « ṛ, ṣ, o, p» d timerna i d-rennun γef wid n ugemmay unnim.
Ma d imesla n tutlayt, llan azal n 39. Yal imesli nettaru-t s yiwen kan n usekkil, d aḥerfi neɣ d ussid. Anda yebɣu yili deg wawal, talɣa-s d yiwet : zwir, tazwara, yezwar.

Agemmay n tutlayt taqvaylit yettas-d akk-a :

Asekkil Isem-is Azal-is deg API Amedya
a, A a, aɣra [æ], [a] agur, aman, affar, azal
b, B ba [b] abbu, bibb, bbeẓ
c, C ca [š], [∫] iclem, uccen, ticci
č, Č yeč [tš], [t∫] ečč, aberčečču
d, D yeč [d], [ḏ], [δ] adrar, tudert, idis
ḍ, Ḍ ḍar [ḍ], [ð] aḍar, avlaḍ, ḍlu
e, E ilem [∂] ers, izem, anef
f, F fa [f] afus, ifer, ilef
g, G ga [g][ǥ] agellid, amergu, ggal
ǧ, Ǧ yeǧ [ʤ] ajeǧǧig, tiǧǧin, taǧǧewt
h, H ha [h] awelleh, ahicur, ih !
ḥ, Ḥ ḥim [ḥ], [ħ] aḥallum, aḥlalas
i, I iɣri [i], [ị] itri, izi, imi
j, J ja [ʒ] ajlal, tiji, inijel, iṭij
k, K ka [k], [ḵ] akal, ikil, asaka, tikli
l, L la [l] alim, tallumt, uffal
m, M ma [m] imir, aman, udem
n, N na [n] inigi, aslen, annar
o, O o [o] Rome, Roland
p, P pa [p] Pierre, Paris
ɣ, Ɣ ɣar [ɣ] iɣil, aɣrum, alɣem, allaɣ
q, Q qil [q],[ʁ] aqadus, aberwaq
r, R ra (rar) [r] amrar, iri, urar
[ṛ] amnar, rwu, aɣrum
s, S sa (sar) [s] usu, tasa, tismin
[ṣ] tasebḥit, aslaḍ, ssif
t, T ta [t] tata, atrar, aserwet
ṭ, Ṭ ṭar [ṭ], [ŧ] aṭas, iṭij, ifeṭṭiwej
u, U u, uɣru [u] ul, ulmu, usu
v, V va [v] vava, lvaz
w, W wa [w] awal, acwir, ayyaw
x, X xa [x] axxam, asyax, talext
y, Y ya [j] aylew, ayyur, tarrayt
z, Z za [z] uzzal, izem, annuz
ẓ, Ẓ ẓar [ẓ] iẓi, aẓar, laẓ, uẓu
ε, Ɛ εa [ɛ] aεwin, aεrav, sεu

Tamawt :
Ad naru isekkilen « ṛ » akked « ṣ » mi ara izmiren kan ad ssemgirden gar wawalen deg talɣiwin-nsen tiḥerfiyin :

  • fuṛṛ => furr
  • faṛes => fares
  • ṛbu => rbu
  • ṣṣif => ssif
  • ṣṣerr => sserr
  • aṣufi => asufi
  • ṣeyyed => seyyed


share buttons
A propos de Idir
Yidir, Responsable marketing, titulaire de plusieurs masters dont un est ....., il est passionné par la linguistique en général et par l'évolution de la langue Kabyle en particulier

Donner un avis - Agemmay n teqvaylit - 0 commentaire

Veuillez vous connecter ou vous inscrire pour donner un avis.